FTŚ - Forum o Tramwajach Śląskich

Coraz powszechniejsze staje się stosowanie przetwornic statycznych w wagonach szczególnie rodziny 105N, które zastępują wirowe przetwornice PTA-44, więc postanowiłem utworzyć temat poświęcony temu zagadnieniu.

Dodam od siebie na wstępie, że przetwornica służy w naszych tramwajach do obniżania napięcia sieciowego 600V do np. 40V w serii 105N. Związane jest to z tym, że prądu stałego jakimi zasilane są tramwaje nie można transformować (ze względu na brak zmienności pola magnetycznego), więc zamiast transformatorów należy stosować przetwornice. Przetwornice wirowe to nic innego jak w uproszczeniu silnik prądu stałego zasilający prądnicę również prądu stałego. Ta odmiana dzisiaj już mocno przestarzała nadal istnieje w wielu naszych wagonach wydając dobrze znany wszystkim dźwięk.
Przetwornica służy do zasilania w tramwaju obwodów sterujących, baterii akumulatorów (korzysta się z nich w czasie awarii) czy m.in. oświetlenia w stopiątkach (w 102Na oświetlenie jest zasilane bezpośrednio z sieci trakcyjnej). Przetwornica ma wentylatory, które chłodzą silnik przetwornicy, rozrusznik i silniki trakcyjne w wózkach.
Przetwornice statyczne zamiast silnika zasilanego napięciem trakcyjnym i napędzającego prądnicę mają już specjalny bezgłośny układ elektoniczny obniżający napięcie. Wentylatory napędzane silnikami asynchronicznymi służą przede wszystkim do chłodzenia silników trakcyjnych czy rozrusznika a wynika to z tego, że w stopiątkach silniki trakcyjne nie mają na wałach wentylatorów i muszą być chłodzone zewnętrznie. Przetwornice w innych wagonach z silnikami trakcyjnymi z własnym chłodzeniem nie muszą już posiadać takich wentylatorów. Mają ewentualnie "ciche" wentylatory chłodzące tylko samą
przetwornicę.

Zachęcam do zbierania informacji na ten temat i poszerzania wiedzy.

Tutaj znajduje się opis przetwornicy statycznej PES-2000/2/3.

Wagony posiadające przetwornice statyczne:

105N:
338 (1 szt.)
Liczba sztuk: 1

105Na:
250, 251, 254, 255, 257, 259, 264, 265, 267, 268, 269, 270, 271, 275, 282, 283, 285, 286 (18 szt.)
321, 340, 344, 354, 355, 370, 371, 379 (8 szt.)
415, 417, 419, 420, 425, 451, 456, 457, 458, 460, 461, 476, 487, 490, 492, 493, 495, 496 (18 szt.)
503, 506, 508, 509, 518, 521, 523, 524, 525, 527, 529, 530, 534, 535, 537, 540, 550, 551, 552, 553, 556, 557, 564, 565, 566, 573, 575, 583, 584, 587, 598, 599 (32 szt.)
600, 602, 603, 604, 607, 612, 620, 621, 623, 624, 625, 629, 630, 633, 634, 635, 636, 639, 644, 649, 650, 658, 673, 674, 679, 680, 687, 699 (28 szt.)
716, 730, 731, 734, 735, 743, 745, 746, 767, 773, 776, 788, 791 (13 szt.)
Liczba sztuk: 117

105NaD:
258 (1 szt.)
Liczba sztuk: 1

105N-2K:
374 (1 szt.)
614, 665, 669, 670, 677, 678, 693, 694 (8 szt.)
700, 722, 732, 733, 737, 740, 742, 759, 761, 762, 765, 766, 774, 775, 777, 778, 779, 782, 783, 784, 786, 790 (22 szt.)
Liczba sztuk: 31

105N-AC:
617, 627, 637, 642, 645, 646, 647, 651, 652, 653, 659, 660, 661, 663, 664, 667, 672, 675, 676, 681, 683, 684, 685, 688, 689, 691, 692, 695 (28 szt.)
701, 702, 703, 704, 705, 707, 708, 709, 710, 711, 713, 715, 717, 719, 725, 726, 728, 736, 744, 748, 749, 751, 752, 753, 754, 755, 757, 760, 768, 771, 781, 785 (32 szt.)
Liczba sztuk: 60

105ND-AC:
638, 648, 654, 682, 686 (5 szt.)
706, 712, 714, 720, 721, 727, 747, 756, 758, 772 (10 szt.)
Liczba sztuk: 15

111N:
341, 342, 360, 373, 406, 613 (6 szt.)
Liczba sztuk: 6

Łącznie liczba sztuk (przetwornice statyczne): 231

-------------------------------------------------------------------------------------

Wagony posiadające przetwornice wirowe:

105Na:
(0 szt.)
Liczba sztuk: 0

Łącznie liczba sztuk (przetwornice wirowe): 0

-------------------------------------------------------------------------------------
Wagony, które posiadały przez pewien czas przetwornice statyczne:
RK-2: 416, 680
ZUTiKT-2 (ob. ZUR): 370, 607

#370 i #371 jest w spisie przetwornic statycznych i wirowych

polaraxa pisze:#370 i #371 jest w spisie przetwornic statycznych i wirowych

Poprawione. Przy okazji usunąłem wagony 105N, które zostały zdjęte ze stanu.

Jak widać z wykazu na Zawodzi pozostało 9 /11 licząc #599+600/ wagonów z przetwornicami wirowymi. Ale na pewno mają jeszcze kilka w zapasie więc pewnie przy okazji PR /przygotowania do rejestracji / wyposażą w nie wagony dodając im również wyświetlacze R&G.

Dodałem #706 do 105ND-AC.

Skład #257+258 dostał przetwornice wirową.

tramwajarze z19 pisze:Skład #257+258 dostał przetwornice wirową.

Ale w jakim sensie? Oba wozy mają przetwornice wirowe chyba od czasu sprowadzenia ich do GOPu.

DW pisze:

tramwajarze z19 pisze:Skład #257+258 dostał przetwornice wirową.

Ale w jakim sensie? Oba wozy mają przetwornice wirowe chyba od czasu sprowadzenia ich do GOPu.

Ja dziś stałem obok tego składu i było jakoś cicho nawet gdy ruszał z pętli.Zawsze go pamiętam że był głośny a teraz taki cichy, więc to musiała być wymiana przetwornicy.

tramwajarze z19 pisze:

DW pisze:

tramwajarze z19 pisze:Skład #257+258 dostał przetwornice wirową.

Ale w jakim sensie? Oba wozy mają przetwornice wirowe chyba od czasu sprowadzenia ich do GOPu.

Ja dziś stałem obok tego składu i było jakoś cicho nawet gdy ruszał z pętli.Zawsze go pamiętam że był głośny a teraz taki cichy, więc to musiała być wymiana przetwornicy.

Jeśli tak to dostał przetwornice statyczne w miejsce wirowych. Wirowe są głośne, a statyczne ciche.

DW pisze:

tramwajarze z19 pisze:

DW pisze:

tramwajarze z19 pisze:Skład #257+258 dostał przetwornice wirową.

Ale w jakim sensie? Oba wozy mają przetwornice wirowe chyba od czasu sprowadzenia ich do GOPu.

Ja dziś stałem obok tego składu i było jakoś cicho nawet gdy ruszał z pętli.Zawsze go pamiętam że był głośny a teraz taki cichy, więc to musiała być wymiana przetwornicy.

Jeśli tak to dostał przetwornice statyczne w miejsce wirowych. Wirowe są głośne, a statyczne ciche.

Skład dostał przetwornice statyczne a nie żadne wirowe. Kolega chyba nie rozróżnia jednej od drugiej na to wychodzi.

hanys76 pisze:

DW pisze:

tramwajarze z19 pisze:

DW pisze:

tramwajarze z19 pisze:Skład #257+258 dostał przetwornice wirową.

Ale w jakim sensie? Oba wozy mają przetwornice wirowe chyba od czasu sprowadzenia ich do GOPu.

Ja dziś stałem obok tego składu i było jakoś cicho nawet gdy ruszał z pętli.Zawsze go pamiętam że był głośny a teraz taki cichy, więc to musiała być wymiana przetwornicy.

Jeśli tak to dostał przetwornice statyczne w miejsce wirowych. Wirowe są głośne, a statyczne ciche.

Skład dostał przetwornice statyczne a nie żadne wirowe. Kolega chyba nie rozróżnia jednej od drugiej na to wychodzi.

Pomyliłem nazwy, chodziło mi o statyk a nie wirowa.

Potwierdzam, że #257+258 ma statyczne przetwornice.

#274 ma przetwornicę statyczną.

Do przetwornic statycznych dopisuję #321.

EDIT 2014.05.17

#631+632 otrzymał przetwornice statyczne.

W R-2 przygotowywany do rejestracji jest skład #270+271. Montowane są w nim przetwornice statyczne, wyświetlacze R&G oraz wymieniana tapicerka na siedzeniach pasażerskich.

polaraxa pisze:W R-2 przygotowywany do rejestracji jest skład #270+271. Montowane są w nim przetwornice statyczne, wyświetlacze R&G oraz wymieniana tapicerka na siedzeniach pasażerskich.

Ciekawe tylko czy zostanie w środku styl krakowski, czy też siedzenia będą już w jednym rzędzie.

luki pisze:

polaraxa pisze:W R-2 przygotowywany do rejestracji jest skład #270+271. Montowane są w nim przetwornice statyczne, wyświetlacze R&G oraz wymieniana tapicerka na siedzeniach pasażerskich.

Ciekawe tylko czy zostanie w środku styl krakowski, czy też siedzenia będą już w jednym rzędzie.

W #268+269 też wymieniono tapicerkę a siedzenia pozostały tak jak były.

Układ siedzeń pasażerskich pozostaje niezmieniony.

Wagon #347 już od jakiegoś czasu ma zamontowaną przetwornicę wirową.

Skład #492+493 otrzymał przetwornice statyczne.
Nad żaluzjami przetwornic są wielkie numery taborowe.

Peter pisze:Nad żaluzjami przetwornic są wielkie numery taborowe.

Jak miał #571 z przodu?

elot360 pisze:

Peter pisze:Nad żaluzjami przetwornic są wielkie numery taborowe.

Jak miał #571 z przodu?

Wielkość podobna, ale inna czcionka.

105N #338 pisze:Wagon #347 już od jakiegoś czasu ma zamontowaną przetwornicę wirową.

#347 dalej ma statyczną.

105N #338 pisze:Wagon #347 już od jakiegoś czasu ma zamontowaną przetwornicę wirową.

Tyrystor i przetwornica wirowa? No, ciekawe połączenie coś Ci się chyba pomyliło kolego...

DWD pisze:

105N #338 pisze:Wagon #347 już od jakiegoś czasu ma zamontowaną przetwornicę wirową.

Tyrystor i przetwornica wirowa? No, ciekawe połączenie coś Ci się chyba pomyliło kolego...

Przetwornice wirowe mogą być w tyrystorach, bo to nie ma nic wspólnego z rodzajem rozruchu. Przetwornice wirowe (z wyciszeniem komory) początkowo miały zmodernizowane w 2000 roku #677, #678, #739 (kasacja 2004 r. -> aparatura przeniesiona do #790) i #740. Przetwornice statyczne otrzymały w 2001 od razu zmodernizowane #347, #374, #614 i #718.

Jestem w 100% pewien, bo sam się zdziwiłem i specjalnie się temu przysłuchałem, fakt, że była jakaś cicha, więc możliwe, że jest/była to ta z wygłuszoną komorą, ale skąd by się takowa wzięła?

105N #338 pisze:Jestem w 100% pewien, bo sam się zdziwiłem i specjalnie się temu przysłuchałem, fakt, że była jakaś cicha, więc możliwe, że jest/była to ta z wygłuszoną komorą, ale skąd by się takowa wzięła?

Dawid71552 jednak jest innego zdania, więc trzeba potwierdzić, że taka zmiana nastąpiła. Przetwornice statyczne też mają wentylatory (jest dużo ciszej), bo trzeba układ rozruchu (nie wiem jak jest przy rozruchu impulsowym) i silniki trakcyjne chłodzić. Może jakieś nagranie dźwiękowe?

Postaram się to jutro sprawdzić, jak mi się uda, dam znać.
Może też być tak, że zmiana była chwilowa?

Teoretycznie da się z powrotem zamontować przetwornicę wirową, tylko właściwie, po co to robić. Jedynie gdyby na stanie zakładu nie było żadnej sprawnej statycznej i wagon był natychmiast potrzebny.
Przetwornica wirowa czy też inaczej elektromaszynowa (silnik napędzający prądnicę) głośno i dosyć nierównomiernie pracuje w zależności od obciążenia, zmiany napięcia w sieci trakcyjnej itd. Brzmi tak, jak w nagraniu poniżej (wagon #268, kiedy jeszcze miał "wirówkę").

Rozumiem, piszę tylko to, co udało mi się zaobserwować, nie mam żadnego interesu w tym, żeby kłamać.
W zasadzie #347 to wagon, który kursuje codziennie i mogła się sytuacja przymusowego montażu przetwornicy wirowej zdarzyć.

Peter pisze:

105N #338 pisze:Jestem w 100% pewien, bo sam się zdziwiłem i specjalnie się temu przysłuchałem, fakt, że była jakaś cicha, więc możliwe, że jest/była to ta z wygłuszoną komorą, ale skąd by się takowa wzięła?

Dawid71552 jednak jest innego zdania, więc trzeba potwierdzić, że taka zmiana nastąpiła. Przetwornice statyczne też mają wentylatory (jest dużo ciszej), bo trzeba układ rozruchu (nie wiem jak jest przy rozruchu impulsowym) i silniki trakcyjne chłodzić. Może jakieś nagranie dźwiękowe?

Wczoraj widziałem i był całkowicie cichy, ale tydzień temu faktycznie wydawał dziwny dźwięk. To samo było kiedyś z wagonem #773.

Potwierdzam słowa 105N #338. Słyszeliśmy w piątek razem, było słychać, jakby była "pół na pół", czyli jakby statyczna i wirowa.

Przeniosłem #751 i #752 do Moderusów i usunąłem #329 ze spisu.

EDIT 08.12.2014

Do przetwornic statycznych dodałem skład #644+344.
Do 105N-AC dopisuję #617, #661, #684 i #715.

#283+285 otrzymały przetwornice statyczne. Tym samym w R-2 z wirowymi pozostały tylko 3 składy, z czego 1 jest na użyczeniu w R-3.

Wpisuję zatem #283+285 do przetwornic statycznych.
Wykreślam z listy zdjęte ze stanu #272+273, #328, #578+577, #590, #631+632.

EDIT 2014.01.18

Wykreślam z listy zdjęte ze stanu #266, #279+280, #316+472, #364+392, #511, #532, #567, #718.

ZURek #687 otrzymał przetwornicę wirową ( ) - info od KZKGaPowicz.
Dodatkowo #338 brzmi, jakby przetwornica była "pół na pół", trochę wirowa i trochę statyczna (tak samo brzmiał #347 parę miesięcy temu).

105N #338 pisze:ZURek #687 otrzymał przetwornicę wirową ( ) - info od KZKGaPowicz

Ma statyczną. Natomiast bardzo głośno pracują dmuchawy w tym wagonie.

105N #338 pisze:Dodatkowo #338 brzmi, jakby przetwornica była "pół na pół", trochę wirowa i trochę statyczna (tak samo brzmiał #347 parę miesięcy temu).

Nie ma czegoś takiego jak "pół na pół", a raczej chodzi o to, o czym napisał grillmaster. Wystarczy, że przykładowo łożyska się zużyją w silniku dmuchawy i już wszystko głośniej pracuje. Przetwornica wirowa wydaje zupełnie inny dźwięk, który już zademonstrowałem powyżej.

Byłem niemal pewny, że ZURek #687 ma wirową, bo w okolicach połowy odcinka pomiędzy torami linii 1/9/18 a torem postojowym 11 było słychać to z daleka.

Wczoraj spotkałem na przystanku #687 i hałasują rzeczywiście dmuchawy. Przetwornica jest jak najbardziej statyczna.

Peter pisze:Wczoraj spotkałem na przystanku #687 i hałasują rzeczywiście dmuchawy. Przetwornica jest jak najbardziej statyczna.

Ale musisz przyznać, że rzeczywiście brzmi jak wirowa.

105N #338 pisze:

Peter pisze:Wczoraj spotkałem na przystanku #687 i hałasują rzeczywiście dmuchawy. Przetwornica jest jak najbardziej statyczna.

Ale musisz przyznać, że rzeczywiście brzmi jak wirowa.

Gdyby brzmiała jak wirowa, to ciężko by było je odróżnić.

Zostańmy przy tym, że brzmi podobnie (przynajmniej mi się tak wydaje, oczywiście mogę się mylić)

105N #338 pisze:Zostańmy przy tym, że brzmi podobnie (przynajmniej mi się tak wydaje, oczywiście mogę się mylić)

Wejdź po prostu do wagonu z przetwornicą wirową i statyczną, to usłyszysz różnicę.
Zupełnie inna masa jest w ruchu obrotowym i różne obroty/min elementów wirujących.
Zresztą wentylatory w przetwornicy statycznej są tylko elementem dodatkowym, bo w stopiątkach musi być chłodzenie zewnętrzne rozrusznika i silników trakcyjnych.
Sama przetwornica statyczna składa się jedynie z elementów elektronicznych i co najwyżej wytwarza dźwięki w postaci rożnych pisków w zakresie jakim je jesteśmy w stanie usłyszeć spowodowanych wysoką częstotliwością napięcia wewnątrz układu. Chłodzenie może być równie dobrze pasywne zastosowane.

Skład #264+265 otrzymał podczas PR przetwornice statyczne i od dn 22/02/2015 wrócił do ruchu liniowego. Jego miejsce od 21/02/2015 na PR zajął #731+730.

Dziękuję za informację. Dopisuję #264+265 do przetwornic statycznych.

Skład #558+559 otrzymał przetwornicę statyczną. Tym sposobem zajezdnia Stroszek nie posiada żadnego wagonu z przetwornicą wirową.

Też mi się kiedyś wydawało, że coś cicho toczy się #558+559. Dzięki za potwierdzenie.
Przy okazji wykreślam wagon #274, którego już raczej nie zobaczymy w ruchu.
Tym sposobem z obserwacji taborowych jest stan 230/19 dla przetwornic statycznych w stopiątkach.

Skład #556+557 otrzymał przetwornice statyczną

Dzięki. Dopisuję do statycznych #556+557.

Słyszałem, że skład #649+650 otrzymał przetwornice statyczne, ale wymaga to potwierdzenia.